Claudy Jongstra over kleur

Op facebook werd deze video al gedeeld maar niet iedereen zit op facebook dus daarom hier ook nog maar even geplaatst, textielkunstenaar Claudy Jongstra, over kleur en kleuren verven, zo heerlijk om iemand er gepassioneerd over te horen vertellen:




Claudy Jongstra from De Ketelfactory on Vimeo.

Dagje les en allemaal tips

Gisteren heb ik een dagje les gegeven in het verven van een kleurenpyramide en 7 gradaties, aan 14 studentes van het Textile Art en Artquilt programma bij de  DIY Textile School in Amsterdam.
De eerste keer dat ik dit serieus ging doen (hoewel ik altijd alles serieus neem hoor). En dat was geweldig leuk. Dat 14 vrouwen twee uur lang in uiterste concentratie en stilte 35 zakjes vulden, vond ik een bijzondere belevenis. En niemand ging de fout in of raakte in paniek van zoveel cijfers, hoe prettig is dat!
Daaromheen heb ik nog het één en ander verteld over Procion MX en het verven van katoen in de gewenste kleur.

In de rechterkolom tref je vanaf nu een rubriek 'Handig' aan. Daarin de kleurenpyramide, recept en staalkaart, maar ook een blogpost over de MX-codes en de houdbaarheid van Procion MX (verwijzend naar een blogpost van Carol Soderlund die al het uitzoekwerk gedaan heeft).

En wist je dat de veelgeprezen Paula Burch niet alleen op haar website maar ook op facebook vragen beantwoord over stofverven?
Dit is haar pagina: https://www.facebook.com/handdyeing 

En omdat dit de dag is van de tips, nog een blogpost die zeer de moeite van het lezen waard is maar dan over een andere vorm van stofverven: Susan Brubaker Knapp heeft in een uitgebreide blogpost antwoord gegeven op alle Veelgestelde vragen over haar manier van 'wholecloth painting'.

Wat een heerlijke wereld toch dat deze mensen hun kennis ook via het internet willen delen!

Wol garen verven met lang verloop

Omdat ik breigarens met een lang kleurverloop prachtig vind (denk aan Noro, of de Drops Delight bijvoorbeeld) heb ik al heel wat uurtjes doorgebracht met het mijmeren over een verfinstallatie met gespannen draden in mijn schuur om dit te bereiken.... Maar natuurlijk  lag de oplossing veel dichter bij dan waar ik op kwam. In de nieuwste editie van Vezel magazine, laat Harm Harms zien hoe hij van een plank, vier wieltjes en een buis een picobello verfinstallatie maakt voor het verven van lang verloop garen.

De pvc buis die ik ook voor shibori verven gebruik, krijgt nu een tweede nut, De wieltjes op de plank geschroefd, buis op de wieltjes laten rusten en een stukje plastic voor het druipen eronder:

Ik had ergens gelezen dat wol met het label 'superwash', (krimpvoorbehandeling) zeer geschikt is om te verven omdat deze bewerking de vezel toegankelijker maakt. Prima, ik had nog twee bolletjes Karisma van Drops liggen en deze hebben deze kwalificatie:

Beginnetje even vastgezet en rollen maar:

Een bolletje van 50 gram haalt maar de helft van een meter buis, en ik heb het ook nog in elkaar geschoven om het in de grote weckketel onder water te kunnen krijgen.

Eerst de wol in een emmer met een flinke kop azijn doornat laten worden. De azijn vervangt de soda. Gek genoeg reageert de Procion MX zowel in een heel basisch als in een heel zuur milieu. Maar aangezien de soda de wol aantast waardoor het bros en stug wordt, gaat de voorkeur nu naar azijn uit.
Vijf bakjes verf klaargezet, oplopend van licht naar donker. Het is ongeveer 50 ml. verf (10% oplossing, 10 ml. per bakje) aangelengd met evenveel water.

Ik had (geheel tegen mijn principes in) maar wat aangerommeld omdat ik dit nog niet eerder gedaan had. Maar het pakte niet verkeerd uit. Alleen lekte het wel erg dus volgende keer zou ik minder of geen water toevoegen. De wol was natuurlijk al doorweekt met water/azijn. 

Met de sponskwast de verf opgebracht en hierbij de sponskwast telkens even flink aangeduwd zodat de verf ook aan de binnenkant zou komen. En toen alle verf erop zat, in de weckketel met water gezet. Hier de temperatuur op laten lopen tot 90 graden en anderhalf uur laten staan.

Kijk nou, het water is nog maar licht gekleurd, dat belooft veel goeds. Door het langdurig heet/tegen de kook aan te houden schijn je het nabloeden te voorkomen en wordt bijna alle verf geabsorbeerd.

Ook op de handdoek eronder zie je dat er vrij neutraal water afkomt:

Van de buis op een plastic reep geschoven, samengebonden, zodat er nog gespoeld kon worden:

Maar er kwam nauwelijks meer verf af dus helemaal prima gegaan. De wol was heerlijk zacht door de azijn. En dezelfde avond moest ik er nog even een blok van breien, kijken hoeveel er uit een bol gaat, nou dit:

Kon ik het quilten toch niet laten ;-), een log cabin maar dan gebreid. Hier nog even de achterkant om te laten zien dat het echt 1 draad is:

Deze deken staat me voor ogen, dus ik kan nog 19 kleurcombinaties uitproberen:
http://getyourhookon.wordpress.com/2007/10/10/woohoo-its-done/ 

Ben heel blij met deze wolwinder, wordt vervolgd!

(PS. Ik heb het zout achterwege gelaten omdat de verf toch al direct op de wol wordt aangebracht en niet z'n weg door het water hoeft te zoeken.)

(PS2, Dat gesleep met die grote weckketel doe ik volgende keer ook anders, zodra de verf op de vezel zit, kun je het natuurlijk ook op een reep plastic schuiven (als je die al op de buis geplakt hebt bijvoorbeeld). Losjes dichtknopen, en het bundeltje kan in een klein pannetje op het gas. Wel een aparte pan gebruiken he, die niet ook voor koken gebruikt wordt en niet van aluminium is, maar liefst emaille (kringloopwinkel).

Hoe is het mogelijk...

Volgende week vrijdag ga ik een dagje verfles geven bij de DIY Textile School in Amsterdam en daarvoor wilde ik 'ter lering en de vermaak' nog een setje voorbereiden, verschillende stoffen, eenzelfde groene verfbad.

Toen ik het  emmertje na drie dagen wilde uitspoelen, zag ik een heel vreemd verschijnsel:

Een rode lap tussen mijn groen. Als het niet mijn eigen emmertje was, had ik het niet geloofd.

Na spoelen, fixeren en strijken gauw kijken of er wat van over was en ja hoor, nog steeds knalrood:

Dat is een puzzel voor mij die ik nog op moet lossen voor vlg. week vrijdag voor het geval iemand wil weten hoe dat nou kan ;-). Voorlopig hou ik het er op dat het een viscose/rayon-lapje is, wat weliswaar cellulose is net als katoen maar geperst als draad en dus misschien niet meer zo toegankelijk voor iedere verfmolecuul. De groene kleur was een mix van veel geel, weinig turquoise en heel weinig rood.

Andere lapjes die je ziet zijn allemaal katoen, linksboven is een katoen met een glimmende lurex draad in de ketting die nopjes vormt (en geen kleur aanneemt). En rechtsonder de beruchte Polyester/Katoen poplin. Vaak heel goedkoop op de markt maar ja, slechts de helft van de vezel wil verf aan nemen nl. de katoenen helft. Jammer dat veel marktkoopmannen vaak niet weten wat ze verkopen, maar aan de andere kant, als je op zoek bent naar gedempte kleuren, dit is je ideale basis! (Kun je de hoeveelheid verf ook wel halveren trouwens).

T-shirts verven

Afgelopen weekend kwamen mijn jongste nichtjes t-shirts verven als afsluiting van hun kerstvakantie. Eerst maar even wat proefjes gedaan met babyshirtjes ter inspiratie:

De eerste is afgeklemd met IKEA melkpak klemmen (na in harmonica gevouwen te zijn van boven naar beneden), de tweede heeft met de onderkant in het verfbad gehangen, en de derde is zo'n spiraal die je er zelf indraait, op Youtube veel te vinden)

Voor mijn allerjongste nichtje waren de handschoenen wel een beetje groot, ze druppelt hier verf op de spiraal met een pipet

De twee anderen gingen met paalshibori in de weer, en waren beretrots op hun mooie eindresultaat!

PS. Als je toevallig op dit blog komt via Google, en niets van verven weet:  zorg dat je t-shirt is voorgeweekt in een sodaoplossing (kop soda op een liter water) ook als je Dylon verf van de drogist hebt gekocht. Daarna kun je de verf aanmaken in water en er op druppelen, of het t-shirt erin laten zakken. Maar vergeet de soda nooit want dat is het bindmiddel voor een reactie tussen verf en (katoenen) stof. Dus ook niet uitspoelen de soda na het voorweken, het moet in de stof blijven zitten, je kunt de stof wel laten drogen eerst maar je kunt er ook weeknat of uitgewrongen mee verder werken.

Mijn kweekkasje

Tijdens een bezoekje aan het tuincentrum kwam ik een handige bak tegen van het merk Elho wat officieel de onderste helft van een kweekkasje is, maar precies de goede maat heeft om grote lappen in te verven en een handige pakrand. Ik weet dat veel mensen een wasmachinebak hebben maar die vind ik zo onhandelbaar in mijn mini-verfkeukentje. Deze maat is ong. 60 x 40 cm.

Deze duo-lap was mijn eerste verfproject in de bak. 5 bekertjes met verf klaargezet, grofweg van rood naar groen gemengd, en over een in soda-oplossing gedrenkte lap gestort.

 Even goed aangeduwd op advies van Ann Johnston in haar geweldige DVD, en een nacht laten staan. 

Daarna dit eindresultaat, je kunt bijna niet geloven dat groen is gebleven waar het was en het rood ook, in één bak!

 

Dat smaakte naar meer, dus drie restlappen en alle verfrestjes van de kerstvakantie erover uitgestort, leverde dit op:

Het is een wat vloeiender tekening, en zeer bruikbaar, deze bak is nu al mijn favoriete verfbak!

Kleurenpyramide no 8

Turquoise (Blauw G) met Geel 3R en Rood B:

Dat waren de acht mogelijke combinaties van 6 hoofdkleuren (2 gele, 2 rode en 2 blauwe). Het verfrecept en een staalkaart vind je onder Verfpyramide in de rechterkolom onder Galeries.

Hier nog even alle pyramides op een rij, de verschillen zijn subtiel, maar aanwezig:

Leuk om te zien dat je  met de gekozen basiskleuren je kleurpalet en de temperatuur en sfeer van je werk bepaalt!

Kleurenpyramide no 7

Turquoise / Blauw 3R met Geel 3R en Rood B:

Kleurenpyramide no 6

Rood  B vervangen door Roze (rood 8B), in combinatie met Geel 3R en Blauw 3R:

Vervolg kleurenpyramides - Kleurenpyramide no 5

Na vier pyramides te hebben gecombineerd met citroengeel 8G, is het nu tijd voor een roder geel, nl. de 3R, ook wel Barnsteen genoemd, of Mandarijn geel. Het resultaat is direct veel warmer, we beginnen met de combinatie Geel 3R, Rood B, en Blauw 3R

Morgen weer verder.

Nog een tip voor wie echt het naadje van de kous wil weten, Vicky Welsh heeft een interessante blogpost geschreven over het redden van een 'bloedende' quilt, of dat nou door handgeverfde of commerciële stoffen komt:

http://vickiwelsh.typepad.com/field_trips_in_fiber/2014/01/bleeding-quilts-please-read-this.html

Eigenlijk hangt ze hiermee een beetje het principe van 'kokend zepen' aan wat we leerden bij het batikken. Onder hoge temperaturen met veel water en met toevoeging van een milde zeep langdurig in het zeepwater laten staan. Ook als het leed al geschied is, schijnt dat nog te werken. Interessant voor wie quilts voor dagelijks gebruik maakt!

Kleuren in een vierkant

Ik had genoeg stof om ook een experiment in het rond/vierkant te doen, hier een variant waar je in het midden de citroengele 8G ziet en in de hoeken de pure kleur waar mee gemixed is, turquoise, navy blauw, rood en fuchsia roze.

Mooi om te zien hoe het palet verschuift van warm naar helder.

Morgen volgt hetzelfde riedeltje maar dan met oranjegeel ipv. citroengeel.

Kleurenpyramide no 4

Vandaag dus rood vervangen door roze/fuchsia/magenta/roze toermalijn, er zijn vele mooie namen voor één en dezelfde pure roze kleur waarvan de 'universele' naam luidt: Red 8B.

Helemaal zomer! We zijn op de helft, vanaf morgen ga ik citroengeel vervangen door oranjegeel. Maar eerst nog even op een rij alle foto's zodat je de verschillen duidelijk ziet:

Kleurenpyramide no 3

De donkerblauwe is nu vervangen door Turquoise, gelijk een heel ander beeld he?

Dit is een mix van Citroengeel (Yellow 8G), Rood (Red B), en Turquoise (Blue G)

 

 

 

Helemaal voorjaar, maar we gaan eerst nog even door, morgen fuchsia ipv rood;

Kleurcodes - een uitleg

Even een intermezzo over de kleurcodes. Antje vroeg me hoe ik aan die kleurcodes kom.
Een uitleg is op zijn plaats. Wereldwijd zijn er afspraken gemaakt over codes en letters.
Een verfleverancier is vrij hierin te kiezen. Vaak bestaat de naam uit een fancy eigen naam, de kleurnaam, het type verf (bijv. MX), en dan optioneel een getal met een letter.
Die letters kunnen de G, de R of de B zijn. Wat staat voor het duitse Gelb, Rot en Blau.
Het getal indiceert de sterkte van de code. Bijvoorbeeld. Red 8B is een beetje meer blauwig rood dan Red 5B. Blauw MX G is een beetje geler blauw (lees groener want gemixed met blauw) dan Blauw MX-R. Dat zie je voor je als je bedenkt dat Blauw MX G de turquoise is en de Blauw MX-R de marine blauwe kleur.

Deze vaste codering is erg handig want daarmee kun je de kleur verf die je zoekt bij elke leverancier herkennen en het vergemakkelijkt het communiceren erover zoals in mijn geval op dit blog!

Wil je er meer over weten, lees dan dit artikel van Paula Burch:
http://www.pburch.net/dyeing/FAQ/MXcodes.shtml

In dit door mij voor NL aangepaste overzicht (basis is van Paula Burch) zie je hoe de pure kleuren bij de verschillende leveranciers heten. De fancy eigen naam is vrij, de kleurcode niet, dat is een wereldwijd gehanteerde code, handig om te weten!
(Disclaimer: Ik heb niet alles uitgeprobeerd dus er kunnen kleine afwijkingen in de kleur zijn. Zoals Paula Burch al aangeeft, het is geen wet en een enkele fabrikant doet maar wat).

		Mijn-Eigen	Quiltvaria	STV	Trapsuutjies	Zijdelings	Zijdar
	yellow MX-8G	Acid Lemon MX 8G	Geel 8G	Citrien	Primrose Yellow??	Lemon Yellow PMX 004	Geel RC
			Oranje 2R
	Yellow MX-3R	Golden Yellow MX 3R		Barnsteen	MX Golden Yellow		Goudgeel RC
	Yellow MX-3RA					Golden Yellow PMX010
			Goudgeel GR
	Indigo MX-3R			Azuriet	MX Navy Blue	Navy MX 2R PMX078
	Blue MX-R	Royal Blue     MX-R	Blauw R			Medium Blue PMX 072	Blauw RC?
	Turquoise MX-G	Turquoise      MX-G	Turquoise G	Turquoise	MX Turquoise	Turquoise       PMX 068	Turquoise G
	Red MX-8B		Magenta 8B	Roze Toermalijn	MX Red	Fuchsia        PMX 040
	Red MX-5B	Magenta        MX 8 GB	Wijnrood 5B	Robijn		Magents     PMX 034	Rood RC
	Red MX-B	Scarlet MX-3G		Rode Jaspis		Carmine Red     MX-BA	Rood G?
	Black MX-K	Black		Onyx	MX Black	Jet Black PMX 150 of Warm Black PMX 128	Zwart G

Kleurenpyramide no 2

De tweede pyramide,, een mix van citroengeel Yellow 8G, Blauw Navy 3R en Fuchsia Red 8B:

 

Je ziet goed hoe krachtig het blauw is!

Kleurenpyramide no 1

Allereerst iedereen een heel gelukkig nieuwjaar gewenst!
En ik begin dit jaar goed, de komende 8 dagen elke dag een andere kleurenpyramide.
Om te beginnen de mix van: (Citroen) Geel 8G - Rood B - en Blauw 3R
Ik vermeld de officiële Procion MX codes er maar bij, want dat zijn universele codes, kun je zelf kijken hoe het bij jouw favoriete leverancier heet:

 

 

Je ziet hoe weinig krachtig het citroengeel is, maar wel heel mooi helder!
Morgen nummer 2!