Stap 1 - Knoppergal-tanninebad voor katoen

Gisteren schreef ik al dat ik verse knoppergallen had verzameld. Dat betekent  alvast 1 ding, dat ik het drievoudige van gedroogd nodig heb #notetomyself.

De bronnen die ik geraadpleegd heb, doen vaak nog een voorwas met een neutrale zeep (100 gram stof, met een druppel synthrapol/zeep, 30-45 min op 60-80 graden) of bijv voorweken 12 in een bad met zeepwater. Maar aangezien ik PFD (prepared for dyeing) katoen in huis heb, sla ik stap 0 even over (de voorwas).

Dan stap 1, ik wil drie fat quarters (50x50 cm) verven dus eerst maar wegen, 3 FQ is 50 cm katoen van 150 cm breed. Een FQ weegt 31 gr dus met een halve meter stof zit ik op 93 gram en de meeste verfrecepten zijn gebaseerd op 100 gram droge stof, is dat even boffen. 

Weegschalen die in huis zijn, even getest, lijken aardig overeen te komen.

🌿 Recept Beits 1: Knoppergal-tanninebad voor katoen

Benodigdheden (voor ±100 g droge stof)

• 10–15 g knoppergal (gedroogd en grof gemalen of gestampt) Heb je alleen verse, dan 3x deze hoeveelheid
• 2 liter water
• Emaille, roestvrijstalen of geëmailleerde pan (of een rijstkoker die je voor dit doel apart houdt)
• Houten lepel of roestvrijstalen roerstaaf
• Evt een wasnetje om de materialen in te doen als 'theezakje'

---

Stap 1 – Extract maken

1. Maal of stamp de knoppergal grof zodat het oppervlak groter wordt.

2. Breng 2 liter water aan de kook, voeg de knoppergal toe.

3. Laat 45–60 minuten zachtjes koken (niet te hard borrelen).

4. Laat het mengsel afkoelen tot lauw en zeef de vaste stukken eruit. (of doe de knoppergallen in een wasnetje  of pantykousje en gebruik dat als theezakje)

---

Stap 2 – Stof behandelen

1. Maak de katoen goed nat in schoon water.

2. Doe de natte stof in het lauwe tannine-extract.

3. Laat 1–2 uur trekken, roer regelmatig voor gelijkmatige opname.  (ik las in andere boeken 8-12 uur erin, kortom, hier kun je mee spelen)

4. Je kunt ook het bad 30–40 minuten licht verwarmen (±40 °C) voor snellere opname (makkelijk in een rijstkoker)

---

Stap 3 – Spoelen en drogen

1. Haal de stof uit het bad, knijp overtollig vocht uit.

2. Spoel kort in lauw water (niet te lang, je wilt tannineverlies voorkomen).

3. Droog aan de lucht, uit direct zonlicht! Of ga verder met de volgende beits, daarover morgen meer. 

---

Mijn proces:

Om de knoppergallen te wegen, gebruik ik een bakje, vergeet niet je weegschaal via Tare weer op nul te zetten anders weeg je het bakje ook mee:

Een knoppergal blijkt zo'n 3 gram te wegen, dus ik heb er een stuk of 12 nodig (3-voudige, want vers al zien ze er gedroogd uit, liggen misschien al een tijdje op de grond?)

Vervolgens met een hamer stuk slaan, zodat het oppervlak waar de tannine uit kan komen groter wordt:

En tot slot water aan de kook gebracht. Ik haal de verf-rijstkoker weer uit de kast, dat bevalt me prima en dan hoef ik geen aparte pannenset aan te houden. Knoppergal erin, en pruttelen maar, ik hou een uur aan voor nu.

Dankzij de tannine wordt de kleur dieper en de lichtechtheid beter, vooral op cellulosevezels. En omdat cellulosevezels nou eenmaal weerbarstig zijn, volgt morgen een tweede beits. Die we ook zelf gaan maken. Stay tuned!

💡 Tip: Het tanninebad kun je soms nog een tweede keer gebruiken, maar voeg dan ⅓ nieuwe knoppergal toe voor voldoende sterkte.